بررسی وراثت‌پذیری ویژگی‌های آگرو- مورفولوژیکی و ارتباط تنوع ژنتیکی با عوامل جغرافیایی در جمعیت‌های وحشی گندم اینکورن غرب و شمال‌غرب کشور

به‌منظور بررسی وراثت­پذیری صفات آگرو-مورفولوژیکی و همچنین ارتباط تنوع ژنتیکی با عوامل جغرافیایی در جمعیت­های گندم وحشی اینکورن (41 جمعیت شامل 33 جمعیت از گونه T. boeoticum و 8 جمعیت از گونه T. urartu) آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه تبریز انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس بین جمعیت­ها از نظر کلیۀ صفات به‎جز تعداد کل پنجه­ها و پنجه­های بارور اختلاف معنی­داری وجود داشت. مقایسه میانگین گروهی نیز اختلاف معنی­داری را بین دو گونه مورد بررسی از نظر تمامی صفات به‎جز عرض برگ، وزن کل سنبله­ها و شاخص برداشت نشان داد. مقادیر وراثت­پذیری و ضرایب تنوع نیز بیانگر سطح بالایی از تنوع صفات آگرو- مورفولوژیک در این گونه­ها بودند. بر اساس ضرایب همبستگی رابطه مثبت و معنی­داری بین بیشتر صفات مشاهده شد. باوجوداین تنها همبستگی بین عرض جغرافیایی با طول سنبله و ارتفاع از سطح دریا با تعداد کل پنجه­ها مثبت و معنی­دار بود. دندروگرام­های حاصل از تجزیه خوشه‌ای جمعیت­ها را بر اساس کلیه صفات مورد بررسی و همچنین عوامل جغرافیایی به‎ دو گروه کلی تفکیک کردند. به‎طوری‌که گروه­بندی جمعیت­ها بر اساس هر دو تجزیه تا حد زیادی منطبق با یکدیگر بود و جمعیت­ها به‎دلیل داشتن ارتفاع از سطح دریا و عرض جغرافیایی تقریباً یکسان در یک گروه قرار گرفتند. در این مطالعه تنوع فوق­العاده­ای از گندم­های اینکورندر استان­های کرمانشاه و لرستان مشاهده شد که بیانگر توجه ویژه به ژرم­پلاسم­­های این مناطق بود.